Wiele osób uważa, że w Internecie można wszystko. Przed konsekwencjami ich działań ma chronić ich anonimowość. Niestety tak nie jest. Coraz częściej przestępstwa internetowe są ścigane, a osoba popełniająca je, ponoszą konsekwencję swoich czynów. Powszechnym problemem w Internecie związanym z łamaniem prawa jest naruszanie prawa autorskich. Jako takie rozumie się udostępnianie ściągniętych plików z sieci czy wykorzystywanie tekstów i zdjęć innych osób. Szczególnie to ostatnie zjawisko często można spotkać w branży biznesowej. Należy pamiętać, że wykorzystując czyjeś zdjęcie, grafikę, infografikę czy tekst bez jego pozwolenia łamie się prawo autorskie.

Co obejmuje prawo autorskie?

Prawo autorskie chroni przede wszystkim powstałe utwory. Definicje utworu można znaleźć w ustawie z dnia 4 lutego 194 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Zgodnie z art.1 tej ustawy przedmiotem praw autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Zgodnie z polskim prawem utwory chronione są prawem autorskim majątkowym i osobiste. To pierwsze ma na celu zabezpieczenie interesów twórcy. Oznacza to, że osobą uprawnioną do korzystania i rozporządzania prawami autorskimi jest w pierwszej kolejności twórca. Może on na mocy licencji lub innej umów zrzec się tych praw, lub upoważnić do nich  inne osoby. Osoby, które nie zostały upoważnione, nie mogą korzystać ze stworzonego przez niego utworu, jeśli to robią, łamią prawo.

Prawa autorskie osobiste polegają natomiast na powiązaniu nazwiska twórcy z jego dziełem. Prawa te są niezbywalne, nieprzenaszalne, nie można się ich zrzec i nie wygasają.

Co  grozi za naruszenie praw autorskich?

Wbrew pozorom naruszenie praw autorskich w Internecie jest poważnym przestępstwem. Konsekwencjami takiego działania są kary finansowe, a także kara pozbawienia wolności do lat 5. Odpowiedzialność za naruszenie prawa autorskiego ponosi się bez względu na to, czy doszło do niego w sposób zawiniony, czy też bez winy. Bez znaczenia jest również fakt, że nie doszło do wyrządzonej szkody.

Jak nie łamać prawa autorskiego w Internecie?

Biorąc pod uwagę możliwe sankcje, każdy przedsiębiorca powinien dbać o to, aby w sieci nie łamać prawa autorskiego. Aby tak było, zanim wykorzysta się dany utwór, należy sprawdzić jego licencje. To ona powie, na jakich zasadach można wykorzystywać dzieło autora w celach komercyjnych i niekomercyjnych. Często informacje o licencjach są zawarte w regulaminach stron, jeśli ich nie ma, a chce się wykorzystać jakiś utwór, należy skonstatować się z właścicielem i ustalić, na jakich zasadach może się to odbyć.

Licencje na wykorzystywanie utworów w Internecie

Dwie najpopularniejsze licencje dotyczące korzystania z utworów zamieszczanych w sieci to na wyłączność i nie na wyłączność. Ta pierwsza musi zostać zawarta na piśmie pomiędzy dwoma podmiotami: twórcą oraz podmiotem nabywającym prawa np. firma. Licencja nie na wyłączność nie musi mieć charakteru pisemnego i można ją zawrzeć, chociażby zaznaczając zgodę na stronie www.

Coraz popularniejszą formą udostępniania utworów w Internecie są także licencje creative commons. Decydując się na udostępnienie dzieła na licencji creative commons, można samodzielnie określić, na jakich zasadach i warunkach dzieli się z innymi swoją twórczością. Najczęściej wybierane opcje to:

• Uznanie autorstwa – utwór można rozpowszechniać, kopiować, przedstawiać, wykonywać i opracowywać na jego postawie inne zależne utwory pod warunkiem, gdy poda się nazwisko autora pierwowzoru,
• Użycie niekomercyjne – utwór można dowolnie kopiować, przedstawiać, wykonywać i opracowywać na jego postawie inne zależne utwory pod warunkiem, że nie będą one wykorzystane do celów komercyjnych,
• Na tych samych warunkach – powstałe utwory zależne można rozprowadzać na identycznej licencji, jak utwór oryginalnych,
• Bez utworów zależnych – utwór można kopiować, rozpowszechniać, przedstawiać tylko w wersji oryginalnej, autor zastrzega, że nie jest dozwolone wykonywanie utworów zależnych.